Trả lời: Nghị định 136/2007/NĐ-CP quy định chi tiết về các trường hợp bị tạm cấm xuất cảnh. Theo đó, hành vi thành lập hoặc tham gia một đảng phái khác đảng Cộng sản Việt Nam không nằm trong quy định tạm cấm xuất cảnh. Do đó việc Phòng Bảo vệ Chính trị Nội bộ đề nghị cấm xuất cảnh đối với bạn và Phòng Quản lý Xuất nhập cảnh thực hiện theo đề nghị này là vi phạm pháp luật, xâm hại trực tiếp đến quyền lợi của bạn. Căn cứ theo Luật Khiếu nại 2011 hoặc Luật Tố tụng Hành chính 2015, bạn có thể làm đơn khiếu nại sự việc đó đến chính Phòng Quản lý Xuất nhập cảnh và Phòng Bảo vệ Chính trị Nội bộ yêu cầu họ giải quyết. Nếu sự giải quyết khiếu nại của các cơ quan trên không thoả đáng thì bạn có thể lựa chọn một trong hai cách sau : - Khiếu nại sự việc đến ông Giám đốc Công an tỉnh VL là người quản lý hành chính hai cơ quan trên hoặc cấp cao hơn, hoặc - Khởi kiện sự việc đến tòa án hành chính để được giải quyết. Quá trình khiếu nại hay yêu cầu các cơ quan nói trên, bạn nên gửi họ bằng văn bản và yêu cầu họ trả lời bạn bằng văn bản để có căn cứ pháp lý tiến hành các trình tự cần thiết. Trên đây là phần tư vấn của chúng tôi. Ngoài ra chúng tôi đã trao đổi trực tiếp với bạn để tư vấn rõ. Chúng tôi sẵn sàng trợ giúp thêm nếu bạn có yêu cầu.

Hỏi: Tôi là người chứng kiến vụ việc đàn áp, đánh đập người dân của Hội Cờ Đỏ và cán bộ Công an tại giáo xứ của mình. Khi đại diện chính quyền và phía người dân tiến hành lập biên bản sự việc tôi đã ký vào biên bản với tư cách là “người làm chứng”. Chúng tôi có biên bản sự việc với đầy đủ chữ ký của đại diện cơ quan chính quyền xã huyện. Bên cạnh đó chúng tôi cũng ghi lại được hình ảnh và video cuộc đàn áp cũng như buổi làm biên bản. Sau đó các nạn nhân tiến hành tố cáo những kẻ gây ra cuộc đàn áp là Hội Cờ Đỏ và ông Chủ tịch xã, ông trưởng Công an xã, nhưng thay vì điều tra hành vi phạm pháp của những người này thì chính quyền tỉnh lại truy tố ngược lại tôi và 3 người nạn nhân khác. Họ triệu tập chúng tôi để điều tra và phát lệnh truy nã tôi với tội danh “bắt giữ người trái pháp luật”. Xin hỏi tôi phải làm như thế nào trong trường hợp này? Trả lời: Theo điều 2 Luật Tố cáo 2011 thì Tố cáo là việc công dân “dùng” thủ tục do Luật tố cáo quy định báo cho cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền biết về hành vi vi phạm pháp luật của bất cứ cơ quan, tổ chức, cá nhân nào gây thiệt hại hoặc đe dọa gây thiệt hại lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, cơ quan, tổ chức. Theo đó, hoạt động điều tra trong trường hợp này là hành vi điều tra, xử lý nội bộ hoặc đề nghị các cơ quan khác tiến hành các hoạt động khác theo thẩm quyền khác. Hoạt động điều tra đó không phải là hoạt động điều tra hình sự. Do đó nếu bạn có đầy đủ các căn cứ pháp lý mang dấu hiệu của tội phạm và bạn muốn giải quyết vụ việc bằng thủ tục hình sự thì bạn phải làm đơn tố giác tội phạm gửi các cơ quan tiến hành tố tụng hình sự (Cơ quan điều tra, viện kiểm sát, toà án) để được thụ lý theo thủ tục tố tụng quy định bằng Bộ luật Tố tụng Hình sự. Trong thư bạn có hỏi “Tôi là nhân chứng của vụ án. Nhưng tôi và các nạn nhân bị Nhà nước Việt Nam truy tố ngược lại thì có đúng không?” Chúng tôi xin trả lời bạn như sau: Các tội phạm khác nhau thì phải chịu những mức phạt hình sự khác nhau và chúng phải chịu phạt riêng rẽ độc lập không có sự đối trừ, phản tố. Do đó có thể xảy ra trường hợp một người là nạn nhân (khách thể), người làm chứng… của một tội phạm này nhưng cũng chính họ lại là chủ thể (bị can) của một tội phạm khác trong cùng một vụ việc. Do vậy trên phương diện lý thuyết, trong vụ việc đã xảy ra bạn vừa có thể là nạn nhân, người làm chứng nhưng vẫn có thể bạn là bị can của một tội phạm khác và bị khởi tố là điều bình thường nếu cơ quan điều tra xác định được bạn có dấu hiệu phạm tội. Trong trường hợp bạn cho rằng việc khởi tố mình là oan sai thì bạn có thể khiếu nại quyết định khởi tố đó theo thủ tục riêng được quy định trong Bộ luật Tố tụng hình sự. Nếu bạn cho rằng việc khởi tố đó nhằm trù dập, hãm hại bạn để bịt đầu mối về tội phạm mà bạn đứng trong tư cách nguời làm chứng thì bạn có thể dùng quyền đi lánh nạn tại bất kỳ quốc gia nào bạn thấy an toàn. Khi đó, bạn cần báo ngay tình trạng của mình cho cơ quan chuyên trách về người tị nạn của Liên Hợp Quốc và các tổ chức bảo vệ nhân quyền biết để giúp đỡ bạn. Bạn phải có nghĩa vụ chứng minh tình trạng nguy hiểm của mình với các cơ quan này.

Trả lời: Theo các quy định tại khoản 5 điều 179, khoản 2 điều 182, điều 231 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015 thì quyết định khởi tố bị can phải được giao trực tiếp cho bị can, giấy triệu tập bị can được gửi thông qua chính quyền địa phương, cơ quan, tổ chức nơi bị can sống, học tập, làm việc. Trong trường hợp bị can bỏ trốn hoặc không biết bị can đang ở đâu thì Cơ quan điều tra phải ra quyết định truy nã bị can và quyết định này được thông báo công khai. Như vậy, luật không có quy định buộc Cơ quan điều tra phải giao trực tiếp giấy triệu tập cho bị can và thông báo lệnh truy nã cho gia đình người bị truy nã.

Trả lời: Vượt biên trái phép là một tội hình sự được quy định tại điều 347 Bộ luật Hình sự 2015. Nội dung điều luật này như sau: “Người nào xuất cảnh, nhập cảnh trái phép hoặc ở lại Việt Nam trái phép, đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm”. Như vậy trong trường hợp một người đã bị xử phạt hành chính về hành vi này thì có thể sẽ bị phạt tù tới 3 năm. Chúng tôi nghĩ rằng nếu bạn buộc phải vượt biên trái phép ra nước ngoài do bị chính quyền Việt Nam bách haị thì bạn không nên trở về nước mà cần tìm sự trợ giúp của Cơ quan chuyên trách về người tị nạn của Liên Hợp Quốc và các tổ chức bảo vệ nhân quyền. Ngay cả khi bạn được Cơ quan chuyên trách về người tị nạn của Liên Hợp Quốc công nhận quy chế người tị nạn thì quy chế này vẫn không có cơ chế để bảo vệ được bạn khi bạn quay về nước. Do đó bạn nên cân nhắc khi quyết định quay về.

Các công ước quốc tế nói riêng, luật quốc tế nói chung không có các biện pháp chế tài buộc những quốc gia tham gia ký kết phải thực hiện. Việc thực hiện hay không chỉ thể hiện mức độ tiến bộ, văn minh và sự tôn trọng của quốc gia đó trên trường quốc tế mà thôi. Khi một quốc gia không tuân thủ các điều luật quốc tế mà họ đã ký kết, tham gia thì các quốc gia tiến bộ có thể xem xét từ chối quan hệ ngoại giao, kinh tế; các tổ chức chuyên trách của Liên Hợp Quốc về vấn đề đó cùng các tổ chức phi chính phủ (NGO) có thể sẽ lập các báo cáo, khuyến cáo nước đó cần tôn trọng điều mình đã hứa.

Hỏi Ngày 10/12, Tòa án Nhân dân Cấp cao tại thành phố Hồ Chí Minh tuyên án 3 năm tù nhưng cho hưởng án treo đối với ông Đặng Thanh Bình, cựu Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước, người bị buộc tội "Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng" vì không thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ trong công tác để xảy ra thiệt hại hơn 15.000 tỷ đồng tại Ngân hàng VNCB. Mặc dù hành vi phạm tội của ông Bình là đặc biệt nghiêm trọng, với số tiền thiệt hại lên đến hàng ngàn tỉ đồng nhưng Hội đồng Xét xử lại áp dụng chế định án treo đối với ông Bình với lý do nhân thân tốt và bị cáo trên 60 tuổi nên vận dụng thêm các quy định trong luật Người Cao tuổi. Tuy nhiên, theo luật Người Cao tuổi hay các văn bản quy phạm pháp luật khác không hề có quy định nào thể hiện tình tiết trên 60 tuổi thì được hưởng án treo. Thực tế, luật Người Cao tuổi chỉ quy định về quyền và nghĩa vụ của người cao tuổi; trách nhiệm của gia đình, nhà nước và xã hội trong việc phụng dưỡng, chăm sóc và phát huy vai trò người cao tuổi, hội Người cao tuổi… Xin hỏi Đề án Dân quyền là mức án và các tình tiết giảm nhẹ mà HĐXX đưa ra trong trường hợp này có đúng luật và hợp lý không? Trả lời: Hoạt động xét xử vụ án hình sự khi mức hình phạt đối với một người phạm tội phải tuân thủ nghiêm các quy định về tội phạm được 158210 trong Bộ luật hình sự. Một nguyên tắc đó là không được bỏ lọt tội phạm hoặc lượng hình không chính xác. Ngoài ra khi lượng hình thì cần xem xét, vận dụng các văn bản pháp luật khác để thực hiện các chế định cho phù hợp. Điểm C, khoản 3 điều 360 Bộ luật Hình sự 2015 (điều 285 BLHS1999) quy định “Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây thì bị phạt tù từ 07 năm đến 12 năm: d) Gây thiệt hại về tài sản 1.500.000.000 đồng trở lên. Như vậy, nếu Toà án đã xác định được ông Đặng Thanh Bình “gây thiệt hại về tài sản 15.000 tỷ đồng” thì phải định khung hình phạt ít nhất là 7 năm tù. Án treo không phải là một hình phạt mà chỉ là một định chế áp dụng miễn trách nhiệm hình sự có điều kiện đối với những bản án tù dưới 3 năm. Để áp dụng định chế này, Toà án được phép vận dụng các quy định trong các văn bản pháp luật khác. Do đó Toà án vận dụng Luật Người Cao tuổi khi áp dụng định chế án treo là chấp nhận được nếu bản án dưới 3 năm tù. Để yêu cầu Toà án xem xét lại bản án và định chế áp dụng đối với ông Đặng Thanh Bình, bạn hay bất cứ công dân nào cũng có quyền yêu cầu Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Hội đồng thẩm phán Toà án tối cao ra kháng nghị.

Trả lời: Khi người dân đi lại trên đường bị tai nạn thân thể hoặc bị các thiệt hại khác về tài sản do nguyên nhân chất lượng đường xá không tốt thì có thể khởi kiện dân sự ngoài hợp đồng đối với đơn vị thi công, bảo trì, bảo dưỡng đường đó. Bên cạnh đó, người bị thiệt hại nói trên còn có thể khởi kiện hành chính đối với thủ trưởng đơn vị quản lý hành chính con đường, Cục trưởng cục Đường bộ Việt Nam; Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải. Ngoài ra, nếu các thiệt hại của người dân là nghiêm trọng thì các cơ quan và cá nhân trên có thể còn bị xem xét về trách nhiệm hình sự. Khi đó, người dân có thể làm đơn tố giác tội phạm đến cơ quan điều tra để được thụ lý.

Trả lời: Hộ chiếu là một loại tài sản đặc biệt của Nhà nước cấp cho công dân để thực hiện quyền tự do đi lại của mình. Do đó mọi công dân không vi phạm pháp luật và bị hạn chế quyền đi lại thì đều được cấp. Vợ bạn không cần phải “xin”cấp. Nghị định số 136/2007/NĐ-CP, Nghị định số 94/2015/NĐ-CP và Thông tư số 29/2016/TT-BCA là những văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn chi tiết trình tự, thủ tục, điều kiện để công dân được cấp hộ chiếu. Theo đó công dân chỉ cần có Chứng minh nhân dân, sổ hộ khẩu là đủ điều kiện để làm thủ tục cấp hộ chiếu. Vợ bạn bị Phòng quản lý Xuất nhập cảnh công an tỉnh ĐN từ chối cấp hộ chiếu vì không có số đăng ký làm sổ hộ khẩu là sai. Vợ bạn cần yêu cầu họ trả lời mình bằng văn bản nêu rõ “số đăng ký làm sổ hộ khẩu” là gì? Vì sao nó là căn cứ để cơ quan này từ chối cấp hộ chiếu? Sau đó vợ bạn cần làm đơn khiếu nại hoặc khởi kiện hành chính đối với quyết định này của Phòng quản lý Xuất nhập cảnh Công an tỉnh ĐN.

Hỏi: Trước đây, tôi vay tiền của ngân hàng. Sau đó tôi không có khả năng trả nợ theo hợp đồng nên đã bị ngân hàng khởi kiện. Căn cứ vào bản án của Tòa án và đơn xin thi hành án của ngân hàng, Chi cục Thi hành án dân sự tổ chức cho bán đấu giá tài sản của tôi gồm một căn nhà và Quyền sử dụng đất gắn liền với nhà. Trong suố 1 năm qua Chi cục Thi hành án dân sự Q đã tổ chức tiến hành bán đấu giá đối với với tài sản của tôi nhưng vẫn chưa có người mua. Nay tôi đã có tiền để trả nợ nên đã làm đơn trình bày nguyện vọng được mua lại tài sản trên nhưng Chi cục Thi hành án dân sự Q và Công ty cổ phần đấu giá NA nói là đã bán đấu giá căn nhà của tôi cho người khác. Cho rằng việc bán đấu giá không thực hiện đúng quy trình, trình tự luật định, gây thiệt hại cho người có tài sản bị kê biên, tôi đã làm đơn khiếu nại gửi Chi cục Thi hành án dân sự Q nhưng đến nay sau 4 tháng chưa được giải quyết. Vậy trong trường hợp này tôi phải làm gì? Trả lời: Theo Luật Thi hành án dân sự 2008, kê biên, xử lý tài sản của người phải thi hành án là một trong sáu biện pháp cưỡng chế thi hành án dân sự(điều 71). Việc kê biên bất động sản nói chung, nhà ở nói riêng phải kê biên cả quyền sử dụng đất (điều 94 và 95). Các tài sản này sau đó được bán theo hai hình thức bán đấu giá hoặc bán không qua thủ tục đấu gía và phải do tổ chức đấu giá thực hiện(điều 101). Cũng tại điều này quy định, một ngày trước thời điểm mở cuộc bán đấu giá, người phải thi hành án có quyền nhận lại tài sản nếu nộp đủ tiền thi hành án và thanh toán các chi phí thực tế, hợp lý đã phát sinh từ việc cưỡng chế thi hành án, tổ chức bán đấu giá. Việc bán đấu giá phải tuân thủ theo các quy định ghi trong Luật đấu giá tài sản 2016. Theo đó trước ngày tổ chức đấu giá, tổ chức đấu giá phải niêm yết công khai việc bán đấu giá tại Uỷ ban nhân dân cấp xã nơi có bất động sản ít nhất 15 ngày trước ngày mở đấu giá (điều 35). Về phía người muốn tham gia đấu giá bao gồm cả chính bạn, phải đăng ký tham gia đấu giá và nộp tiền đặt trước (điều 38 và 39) Do bạn không cung cấp đủ thông tin nên chúng tôi tư vấn cho bạn như sau: Bạn cần xem việc tổ chức đấu giá có niêm yết công khai tại địa phương bạn và các nơi khác theo quy định điều 35 Luật đấu giá tài sản không? Nếu không niêm yết công khai thì đó là hành vi vi phạm pháp luật của tổ chức đấu giá. Bạn có quyền khiếu nại tới chính họ hoặc khởi kiện họ ra toà dân sự để yêu cầu vô hiệu hoá hành vi vi phạm pháp luật đó. Lưu ý bạn, tổ chức đấu giá không phải cơ quan hành chính nên việc khiếu nại và khởi kiện cuả bạn sẽ không chịu sự điều chỉnh của Luật Khiếu nại 2011 và Luật Tố tụng hành chính 2015. Trong trường hợp tổ chức này đã tiến hành niêm yết công khai và bạn không đăng ký tham gia đấu giá thì bạn không có cơ sở pháp lý để khiếu nại hoặc khởi kiện.

Trả lời: Việc bắt, giữ, giam người tại Việt Nam có thể xảy ra theo hai hình thức: Giữ người theo thủ tục hành chính và bắt, giữ, giam người theo thủ tục tố tụng hình sự. Thời gian giữ người theo thủ tục hành chính không quá 24 giờ nên có thể hiểu những người bị bắt trong trường hợp bạn nêu là theo thủ tục tố tụng hình sự. Việc bắt, giữ, giam người là những biện pháp ngăn chặn cần thiết có thể được áp dụng trong hoạt động bảo vệ luật pháp. Tuy nhiên nó rất dễ xâm hại đến các quyền căn bản của con người nên Bộ luật Tố tụng hình sự đã quy định rất rõ ràng trình tự, thủ tục cần có và giới hạn phải làm đối với các cơ quan tiến hành tố tụng. Một trong những thủ tục bắt buộc đó là phải có lệnh phê chuẩn của Viện Kiểm sát ( điều 110, 113, 117, 119) và phải “thông báo ngay cho gia đình người bị giữ, bị bắt, chính quyền xã, phường, thị trấn nơi người đó cư trú hoặc cơ quan, tổ chức nơi người đó làm việc, học tập biết. Trong thời hạn 24 giờ kể từ khi nhận người bị giữ, bị bắt, Cơ quan Điều tra nhận người bị giữ, bị bắt phải thông báo cho gia đình người bị giữ, bị bắt, chính quyền xã, phường, thị trấn nơi người đó cư trú hoặc cơ quan, tổ chức nơi người đó làm việc, học tập biết; trường hợp người bị giữ, người bị bắt là công dân nước ngoài thì phải thông báo cho cơ quan ngoại giao của Việt Nam để thông báo cho cơ quan đại diện ngoại giao của nước có công dân bị giữ, bị bắt. Nếu việc thông báo cản trở truy bắt đối tượng khác hoặc cản trở điều tra thì sau khi cản trở đó không còn, người ra lệnh giữ người, lệnh hoặc quyết định bắt người, Cơ quan điều tra nhận người bị giữ, người bị bắt phải thông báo ngay.” (điều 116) Tuy nhiên, theo thư bạn trình bày thì các gia đình này hoàn toàn không biết rõ ai, cơ quan nào bắt, giam người thân của mình. Do đó tạm thời các gia đình nói trên không có đủ căn cứ để yêu cầu cơ quan nào trả lời, giải trình việc bắt, giam người. Các gia đình cần phải làm ngay đơn trình báo với chính quyền địa phương, cơ quan công an huyện về việc người nhà mình đã bị “nhóm người lạ mặt bắt và mất tích 4 tháng nay” để buộc họ với nghĩa vụ đảm bảo trật tự xã hội phải trả lời xem ai, cơ quan nào đã tiến hành bắt, giam người nhà mình. Sau khi có văn bản trả lời này mới có căn cứ tiến hành ngay việc tố giác tội phạm vì đã bắt, giam người vi phạm nghiêm trọng các thủ tục tố tụng. Ngoài ra, các gia đình cũng nên liên hệ với các tổ chức bảo vệ quyền con người, đề nghị họ theo dõi và viết một báo cáo về tình trạng bắt, giữ người tuỳ tiện, độc đoán.

Trả lời: Lịch sử của mỗi quốc gia đều ẩn chứa vô vàn những tồn tại mang dấu ấn của giai cấp thống trị trong đó có hệ thống luật pháp. Lịch sử Việt Nam nói chung, luật pháp Việt Nam nói riêng có sự thay đổi lớn kể từ khi Đảng cộng sản Việt Nam nắm giữ được quyền thống trị. Các giá trị nhân bản và văn minh đã không được tiếp thu mà thay vào đó luật được áp dụng triệt để để trói buộc xã hội phục vụ lợi ích tầng lớp cai trị. Việt Nam là nước xây dựng theo mô hình dân chủ nên xét về lý thuyết, mọi vấn đề của quốc gia là do người dân quyết định. Do đó quá trình làm luật nếu người dân không ý thức được việc phản biện dự luật thì sẽ để lại những hậu quả ảnh hưởng rất lớn đến xã hội trong thời gian dài. Năm 1980, Hiến pháp Việt Nam quy định “đất đai thuộc sở hữu toàn dân” đã dọn đường cho luật Đất đai 1987 và các luật sửa đổi sau này đều luật hoá diễn giải việc thực hiện chi tiết điều này. Căn cứ vào các luật hiện hành thì việc người dân hoặc giáo dân đòi lại đất để xây dựng cơ sở tôn giáo trên phần đất cũ là không có căn cứ pháp luật. Do đó tranh chấp đất đai này sẽ không được toà án thụ lý giải quyết. Tuy nhiên, tự do tôn giáo và niềm tin là một quyền căn bản của con người. Mặc dù còn rất nhiều hạn chế nhưng Luật Tín ngưỡng, tôn giáo 2018 vẫn buộc phải thừa nhận quyền tự do tôn giáo của con người và sự tồn tại của các tôn giáo. Mọi người có thể căn cứ vào điều 6 và các điều từ 16 đến 30 của luật này để tiến hành các bước cần thiết trong giới hạn luật đã có hiệu lực. Bên cạnh đó, chúng tôi cũng khuyến khích người dân ý thức hơn trong việc chủ động phản biện các dự luật để tránh rủi ro khi luật được ban hành và việc thúc ép nhà nước Việt Nam bãi bỏ, sửa đổi các điều luật vô lý.

Trả lời: Biểu tình và lập hội là các quyền căn bản của con người được hiến định tại điều 25 Hiến pháp 2013. Tuy nhiên, cho đến nay Nhà nước Việt Nam vẫn chây ỳ chưa luật hoá thành luật áp dụng để điều chỉnh nó. Chưa có luật điều chỉnh không có nghĩa là người dân không được quyền hay nói khác đi là người dân vẫn được quyền thực hiện các quyền đó. Tụ tập đông người thì bị điều chỉnh bởi Nghị định 38/2005/NĐ-CP. Theo đó, hành vi tụ tập đông người gây mất trật tự công cộng sẽ bị xử lý theo pháp luật. Do đó bạn hỏi “tụ tập biểu tình ôn hoà và lập hội” có bị cấm không, chúng tôi trả lời: Có, nếu như cơ quan chức năng Việt Nam chứng minh được rằng việc tụ tập đông người đó (trước khi biểu tình và lập hội) đã làm ảnh hưởng tới trật tự công cộng. Trong thư bạn có hỏi rằng anh trai mình tham gia biểu tình ôn hoà nhưng lại bị các cơ quan tiến hành tố tụng khởi tố hình sự và kết án 42 tháng tù giam. Nếu bạn có đầy đủ căn cứ pháp luật thì bạn có thể tư vấn cho anh trai mình hoặc trực tiếp thực hiện quyền khiếu nại, tố cáo các vi phạm nghiêm trọng trong hoạt động tố tụng và sự sai lệch của bản án. Các khiếu nại, tố cáo này sẽ tuân theo thủ tục được quy định trong Bộ luật Tố tụng hình sự 2015. Cũng trong thư bạn còn hỏi việc “lực lượng công an ngăn cấm, đàn áp, bắt bớ, khởi tố án hình sự người dân xuống đường biểu tình ôn hòa” có đúng với luật Quốc tế không? Chúng tôi xin trả lời: Luật Quốc tế nói chung không có bất kỳ chế tài nào với các vi phạm pháp luật trong một quốc gia. Luật Quốc tế chỉ là cơ sở đánh giá sự tiến bộ, văn minh của một quốc gia khi nó tham gia ký kết và phê chuẩn. Khi phê chuẩn luật Quốc tế, các quốc gia vẫn có quyền bảo lưu những điều mà họ không muốn thực hiện.

Human Rights Watch (HRW) là một tổ chức phi chính phủ ra đời năm 1988 hoạt động trong lĩnh vực bảo vệ nhân quyền. Các hoạt động cụ thể của tổ chức này là theo dõi tình trạng nhân quyền ở các quốc gia để lập các báo cáo độc lập, đưa ra các khuyến nghị hoặc đề nghị với quốc gia được nêu trong báo cáo, các tổ chức khác có những ứng xử tương thích về tình trạng nhân quyền được cung cấp. Human Rights Watch cũng tìm những cách khác nhau hỗ trợ, khuyến khích mọi người thực hiện quyền con người của mình hoặc bảo vệ quyền con người của người khác. Liên Hợp Quốc là một tổ chức tập hợp tự nguyện của các quốc gia trên thế giới nhằm mục đích duy trì hòa bình và an ninh trên thế giới, phát triển các mối quan hệ hữu nghị giữa các dân tộc và tiến hành hợp tác quốc tế giữa các nước trên cơ sở tôn trọng nguyên tắc bình đẳng và quyền tự quyết của các dân tộc. Liên Hợp Quốc ra đời năm 1945 trong bối cảnh thế giới vừa kết thúc chiến tranh lần thứ hai, các nước cần phải ngồi lại với nhau để tiến hành những thoả thuận thương lượng nhiều vấn đề chung. Liên Hợp Quốc là định chế quốc tế được hình thành bởi các chính phủ. Như vậy, trước tiên bạn cần phân biệt rõ Human Rights Watch và Liên Hợp Quốc là hai thực thể độc lập không có sự chi phối ràng buộc nhau. Vấn đề thứ hai chúng tôi cũng muốn giúp bạn hiểu: Các tổ chức Quốc tế đều hoạt động trên nguyên tắc bình đẳng và quyền tự quyết của các dân tộc. Do đó các thoả thuận đạt được chỉ tạo ra nghĩa vụ ràng buộc chứ không tạo ra chế tài. Trong khi quan hệ pháp lý giữa người dân và bộ máy hành chính quốc gia tạo ra nghĩa vụ có chế tài giữa hai bên. Do vậy, khi một người dân bị chính quyền bắt giữ trái pháp luật thì chỉ có người đó mới có đầy đủ quyền để yêu cầu nhà nước phải tuân thủ luật pháp. Tuy nhiên các tổ chức quốc tế luôn là cơ hội để người dân sử dụng để thúc ép nhà nước phải tuân thủ luật pháp. Chúng tôi khuyến khích bạn chủ động theo quyền của mình và sử dụng tốt các cơ hội này. Mời các bạn đặt câu hỏi cho chúng tôi bằng cách đặt câu hỏi trực tiếp trên trang hoặc nhắn tin qua email: danquyen@bpsos.org. Xin cảm ơn!

Tổ chức Ân xã Quốc tế ( Amnestty International) là một tổ chức phi chính phủ (NGO) do luật sư người Anh, ông Peter Benenson thành lập năm 1961. Mục tiêu của tổ chức này là bảo vệ tất cả mọi quyền con người trong đó đặc biệt chú trọng tới các lĩnh vực: Giải phóng mọi tù nhân lương tâm trong đó có tù nhân chính trị; bảo đảm các phiên toà hình sự phải được diễn ra công khai và công bằng; bãi bỏ án tử hình và mọi hình thức tra tấn hoặc đối xử tàn bạo với tù nhân; chấm dứt sự khủng bố, ám sát, bắt và thủ tiêu con người dưới sự bảo trợ của một quốc gia; giúp đỡ những người tìm chỗ nương náu chính trị; hợp tác với các tổ chức khác cùng mục đích chấm dứt vi phạm nhân quyền trên toàn cầu. Thuật ngữ tù nhân lương tâm được dùng nhiều ở Việt Nam chính là do tổ chức này khởi xướng. Thuật ngữ dùng để chỉ bất cứ ai bị bỏ tù vì lý do chủng tộc, chính trị, tôn giáo, màu da, ngôn ngữ, xu hướng tình dục, niềm tin hay lối sống của họ, miễn là họ đã không sử dụng hoặc ủng hộ bạo lực. Thuật ngữ này rộng hơn thuật ngữ tù nhân chính trị. Hiện nay, tổ chức này có khoảng 1 triệu thành viên hoạt động ở 7500 nhóm khác nhau trên 165 quốc gia và vùng lãnh thổ. Ngoài ra còn có hơn 7 triệu người ủng hộ hoạt động tình nguyện cùng tổ chức này. Có ít nhất một người Việt Nam đang là nhân viên của tổ chức này đó là ông Nguyễn Trường Sơn- một nhà hoạt động xã hội trẻ khá nổi tiếng. Trong nhiều năm qua, Amnesty International rất quan tâm tới tình hình nhân quyền và các hoạt động nhân quyền ở Việt Nam. Amnesty International có các báo cáo thường niên và các báo cáo về từng trường hợp riêng đối với tình trạng nhân quyền ở Việt Nam. Trường hợp hai án tử hình Hồ Duy Hải, Nguyễn Văn Chưởng, tình trạng bắt và xét xử Nguyễn Văn Hoá, Nguyễn Bắc Truyển, tình trạng người Hmong vô quốc gia… đều đã được Amnesty International lên tiếng. Gần đây nhất tình trang giam giữ vô nhân đạo của nhà nước Việt Nam với bà Trần Thuý Nga cũng được Amnesty International đưa vào danh sách vận động toàn cầu. Năm 2013, Nhà nước Việt Nam đã từng đối thoại với Amnestty International về tình trạng nhân quyền ở Việt Nam. Điều đó cho thấy sự ảnh hưởng của tổ chức này với chính sách quốc gia Việt Nam nói riêng, các quốc gia chậm tiến về nhân quyền là rất lớn. Tuy nhiên, Amnesty International là một tổ chức phi chính phủ nên do đó họ không thể làm thay bất cứ cá nhân nào trong việc phải đảm bảo nhân quyền cho cá nhân đó. Họ cũng không thể đưa ra được bất kỳ chế tài nào đối với các quốc gia có tình trạng nhân quyền tồi tệ. Đó là một giới hạn pháp lý khách quan chứ không phải giới hạn trong mục tiêu hoạt động theo chủ quan của họ. Đề Án Dân Quyền Việt Nam hiểu sự kỳ vọng của bạn vào tổ chức này cũng như hiểu các giới hạn tự nhiêm của mỗi tổ chức bảo vệ nhân quyền. Vì thế, chúng tôi sẵn sàng giúp đỡ bạn hiểu để sử dụng quyền năng pháp lý chỉ có ở mỗi thể nhân và tận dụng những cơ hội trợ giúp từ những tổ chức bảo vệ nhân quyền, các tổ chức quốc tế thuộc Liên Hợp Quốc để bảo vệ và phát huy quyền con người cho minh, cho cộng đồng.

Câu hỏi: Hiện nay, Bắc Hàn đang bị Liên Hợp Quốc áp dụng lệnh trừng phạt cấm vận do thử vũ khí hạt nhân trong đó có biện pháp hạn chế lượng dầu mà nước này được nhập. Tuy nhiên,trên báo chí có tin tàu Việt Nam đã chở dầu tới quốc gia này trong khi đang diễn ra hội nghị Thượng đỉnh Mỹ- Triều. Xin hỏi, việc chở dầu nói trên có vi phạm lệnh trừng phạt của Liên Hợp Quốc không? Nếu có thì sẽ chịu sự chế tài nào? Trả lời: Việc giới hạn lượng dầu cung cấp cho Bắc Hàn được quy định tại Nghị quyết 2397 (2017) của Hội đồng Bảo an (Liên hiệp quốc). Xem chi tiết tại đây: https://www.un.org/press/en/2017/sc13141.doc.htm Theo Điều 4, nghị quyết này, Bắc Hàn chỉ được quyền nhập 4 triệu thùng dầu thô và 500 ngàn thùng dầu diesel 1 năm. Các Quốc gia thành viên có trách nhiệm báo cáo cho một ủy ban thuộc Hội đồng Bảo an Liên hiệp quốc số dầu cung cấp cho Bắc Hàn mỗi 90 ngày. Như vậy, việc tàu Việt nam chở dầu đến Bắc Hàn chưa chắc đã vi phạm Nghị quyết trên nếu lượng dầu nói trên đã được đăng ký cung cấp trong hạn mức mà Nghị quyết này cho phép và có báo cáo với Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc. Trong trường hợp có vi phạm, theo luật gia Phạm Lê Vương Các thì tàu chở dầu có thể bị bắt giữ và bị xử lý bằng một hoặc tất cả các biện pháp sau đây: (1) Quốc gia mà tàu treo cờ sẽ hủy cờ tàu. (Hiểu nôm na là giống như việc công dân bị tước quốc tịch). (2) Tàu vi phạm sẽ được đưa đến một cảng tại một quốc gia nào đó theo yêu cầu Ủy ban, để phục vụ điều tra... (3) Tàu vi phạm sẽ bị cấm cập cảng của tất cả các quốc gia thành viên LHQ. (Ngoại trừ trong một số trường hợp như quay trở lại nơi khởi đầu của tàu, hoặc tàu phải cập cảng theo yêu cầu của Ủy ban) (4) Tàu vi phạm sẽ phải chịu sự đóng băng tài sản. Trước đó, Hàn Quốc đã từng bắt giữ tàu tình nghi là chở dầu trái phép đến Bắc Hàn. Bạn có thể tham khảo thông tin tại đây: https://www.voatiengviet.com/a/han-quoc-lai-chan-tau-nghi-cho-dau-sang-bac- han/4186391.html Ngoài ra, trên báo chí Việt Nam đã có thêm thông tin, tàu này được chủ tàu cho một pháp nhân Trung Quốc thuê. Do đó ngay cả khi tàu này có vi phạm nhưng hành vi vi phạm này nằm ngoài sự kiểm soát của chủ tàu thì chủ tàu vẫn vô can. Cũng xin lưu ý bạn là các biện pháp áp dụng nói trên được gọi là biện pháp đối phó chứ không hẳn đã là chế tài.

Câu hỏi: Tôi là người Hmong ở tỉnh Điên Biên. Tôi theo đạo Tin lành. Chính quyền coi đó là đạo của Mỹ ngụy nên họ thường xuyên ngăn cản chúng tôi và không cho chúng tôi hoạt động thờ phượng. Thậm tệ hơn những người theo đạo Tin lành ở bản làng chúng tôi còn không được nhà nước cấp giấy tờ tùy thân, các cháu nhỏ không được đến trường. Vậy xin chuyên gia tư vấn và chỉ cho chúng tôi biết cần phải làm gì? Trả lời: Luật Quốc tế và Luật Việt Nam đều khẳng định: Mọi người có quyền tự do tư tưởng và niềm tin trong đó có niềm tin về tôn giáo. Do đó bạn và người Hmong có quyền lựa chọn cho mình một niềm tin tôn giáo bất kỳ nào để học tập, thờ phượng, thực hành, bày tỏ công khai. Không có đạo nào là của Mỹ- Nguỵ. Việc chính quyền nơi bạn phát ngôn như vậy là sự phân biệt, kỳ thị có mục đích nhằm cản trở việc lựa chọn niềm tin tôn giáo của bạn. Tuy nhiên nếu đó chỉ là phát ngôn miệng thì rất khó thu thập được bằng chứng về sự vi phạm. Bạn cần yêu cầu họ ra văn bản khẳng định để có căn cứ pháp lý cụ thể. Khi đó, bạn có quyền khiếu nại hoặc khởi kiện công chức đã ra văn bản nói trên. Ngoài ra, bạn cũng có thể viết cac báo cáo gửi các tổ chức, cá nhân bản vệ nhân quyền lên tiếng đấu tranh cùng bạn để bảo vệ quyền tự do tuyệt đối này cho mình. Việc những người Hmong theo đạo Tin lành bị nhà nước Việt Nam không cấp giấy tờ tuỳ thân, trẻ em không được đến trường là một hành vi hành chính vi phạm nghiêm trọng đến quyền con người. Hành vi trên là không được phép và phải chấm dứt vô điều kiện. Bạn có thể khiếu nại, hoặc khởi kiện nếu có đầy đủ căn cứ pháp lý về hành vi trên. Đề Án Dân Quyền chúng tôi cũng đang hỗ trợ tích cực cho việc giúp cộng đồng người Hmong vì theo đạo mà bị tước đoạt các quyền con người, quyền công dân. Bạn có thể liên hệ trực tiếp và cung câp thêm thông tin sự vụ để chúng tôi đưa vào danh sách nạn nhân bị nhà nước Việt Nam đàn áp tôn giáo và có các biện pháp bảo vệ bạn.

Câu hỏi: Hiện nay tại việt nam tình trạng đàn áp những người bất đồng chính kiến ngày càng mạnh và công khai. Cụ thể gần đây nhất là từ đầu năm 2019 đến nay đã có hơn 5 người dùng facebook bị bắt hay mất tích cụ thể như trường hợp fb Ngọc Lan SG ( dương thị Lanh), fb Diệu hằng ( Huỳnh thị tố Nga) cô này đang bị cho là mất tích, fb Huỳnh Trí Tâm ( Huỳnh minh tâm). Hay một bạn sinh viên chỉ vì thích, chia sẻ trang BBC cũng bị triệu tập làm việc… Trường hợp cô Nguyễn thị Kim Thanh vợ của tù nhân lương tâm, ký giả Trương Minh Đức bị an ninh câu lưu tại sân bay và tịch thu hộ chiếu sau khi cô ấy kết thúc chuyến vận động UPR và bay từ Đức trở về Việt Nam có là bất hợp pháp không?. Xin hỏi chuyên gia, liệu Việt Nam có đang thực hiện đúng luật pháp quốc nội và công ước quốc tế đã ký kết về quyền tự do biểu đạt và tự do đi lại không? Những trường hợp trên nếu có vi phạm thì dựa theo điều khoản nào? Những người này hay gia đình của họ cần làm gì cụ thể bây giờ? Trả lời: Mất tích là tình trạng pháp lý của một con người được xác định mọi người không còn liên hệ được với người đó và tình trạng đó đã được thông báo cho chính quyền hoặc cơ quan tư pháp (toà án) biết. Chính quyền phải thực hiện chức năng tìm kiếm, hỗ trợ thân nhân người bị coi là mất tích các biện pháp tìm kiếm. Cơ quan tư pháp phải xác định tính pháp lý của sự kiện mất tích theo thủ tục luật định. Do vậy, những thân nhân những người bị cho là mất tích phải làm ngay đơn trình báo tới chính quyền, toà án để thông báo, tạo ra tình trạng pháp lý như đã nói ở trên. Việc thông tin trên mạng xã hội không tạo ra tình trạng pháp lý và nghĩa vụ pháp lý đối với chính quyền và cơ quan tư pháp. Việc chính quyền triệu tập người dân tới làm việc để làm rõ những việc có liên quan là việc làm bình thường, hợp pháp. Ở các quốc gia tiên tiến, việc làm này vẫn xảy ra thường xuyên nhằm đảm bảo tình trạng an toàn cho xã hội. Tuy nhiên việc triệu tập công dân không được phép tuỳ tiện, lạm dụng làm đảo lộn sinh hoạt, gây tâm lý hoang mang cho người dân. Việc triệu tập làm việc một công dân chỉ vì người này thường xuyên xem và thích trang thông tin BBC là việc làm lạm dụng quyền lực có dấu hiệu vi phạm pháp luật của người triệu tập. Người bị triệu tập không có nghĩa vụ phải chấp hành. Trong trường hợp có đẩy đủ bằng chứng về việc triệu tập bất hợp pháp nói trên thì có thể khiếu nại hoặc khởi kiện nhân viên công quyền đã triệu tập mình. Việc công an giữ bà Thanh để hỏi thông tin chuyến xuất cảnh là việc làm bình thường nếu nó tuân thủ các giới hạn luật cho phép. Việc bà Thanh xuất cảnh để thực hiện thông tin tới kỳ kiểm định nhân quyền của Việt Nam tại Liên Hợp Quốc (UPR) và vận động quốc tế quan tâm tới án tù cuả ông Trương Minh Đức chồng bà là việc làm hợp pháp nếu nó diễn ra trong giới hạn cho phép. Bà Thanh nên thông tin cho chính quyền Việt Nam biết về điều này. Bà Thanh được quyền không công bố những thông tin nào có tính riêng tư của bà, chồng bà hoặc của người, tổ chức mà bà đã tiếp xúc. Chưa thể khẳng định được có hay không có việc công an tịch thu hộ chiếu của bà Nguyễn Thị Kim Thanh cho đến khi họ có thông báo chính thức. Đó là những giới hạn quyền, quyền lực và nghĩa vụ mà các bên đều cần tuân thủ. Khi một hoặc cả hai đều đi quá các giới hạn pháp lý thì bên kia có quyền cưỡng bức, khiếu nại hoặc khởi kiện theo các quy định của luật pháp hiện hành.

CÂU HỎI: Có hai học sinh lớp 12 trong đó có một học sinh đã có bằng lái, sử dụng xe máy để đến trường học. Cảnh sát giao thông đã đuổi theo tới bãi gửi xe ép hai học sinh này đưa xe máy về đồn công an để lập biên bản mà không nói phạm lỗi gì. Học sinh có bằng lái không ký biên bản. Cả hai học sinh đều bị đe dọa không ký biên bản thì không được về và bị thông báo về trường học. Trong trường học có nội quy cấm học sinh điều khiển xe máy. Nhà trường biết việc hai học sinh này đã cùng với cô giáo chủ nhiệm dự định hạ đánh giá hạnh kiểm hai học sinh xuống mức yếu kém và không cho thi tốt nghiệp. TRẢ LỜI: Bằng lái là từ ngữ quen dùng của người dân Việt Nam để chỉ Giấy phép lái xe. Tuy nhiên trong quan hệ pháp lý, từ đó sẽ không có giá trị sử dụng. Hiện nay, luật pháp Việt Nam không có quy định về việc học sinh lớp 12 có được phép xử dụng xe gắn máy hay không nhưng điều 60 khoản 1 Luật giao thông đường bộ quy định rõ độ tuổi được phép xử dụng xe gắn máy như sau: a) Người đủ 16 tuổi trở lên được lái xe gắn máy có dung tích xi-lanh dưới 50 cm3; b) Người đủ 18 tuổi trở lên được lái xe mô tô hai bánh, xe mô tô ba bánh có dung tích xi-lanh từ 50 cm3 trở lên… Ngoài ra còn có các quy định về sức khỏe cho việc này. Do đó nếu hai bạn học sinh trên từ đủ 16 đến dưới 18 tuổi thì chỉ được phép lái xe gắn máy có dung tích xi lanh dưới 50cm3. Trong trường hợp đã từ đủ 18 tuổi thì hoàn toàn được phép lái xe gắn máy có dung tích xi lanh trên 50cm3. Tuy nhiên phải có Giấy phép lái xe tương ứng với loại xe được phép vận hành và phải mang theo trong thời gian vận hành phương tiện. Cảnh sát giao thông được quyền dừng và theo dõi các phương tiện giao thông khi có dấu hiệu vi phạm trật tự an toàn giao thông. Học sinh trung học phổ thông ở Việt Nam có độ tuổi chủ yếu từ 14 đến dưới 18, là đối tượng chưa được phép sử dụng xe gắn máy có dung tích xi lanh trên 50cm3. Nếu hai học sinh trên sử dụng xe gắn máy có dung tích xi lanh trên 50cm3 thì việc cảnh sát theo dõi, kiểm tra người, phương tiện, giấy tờ là điều chấp nhận được. Tuy nhiên cảnh sát phải thông báo cho người bị kiểm tra biết lý do kiểm tra ngay khi dừng phương tiện. Về biên bản, do bạn không cung cấp cho chúng tôi biết đó là biên bản về nội dung gì nên chúng tôi không thể tư vấn hoặc đánh giá được mức độ đúng sai. Ký biên bản là một thủ tục hành chính không có quy định bắt buộc người có liên quan phải ký nếu họ không muốn. Do đó việc cảnh sát giao thông dọa sẽ thông báo hay gây áp lực đối với người không ký biên bản là sai. Nội quy trường học cấm học sinh không được sử dụng xe gắn máy không phải là văn bản quy phạm pháp luật nên không có tính cưỡng chế. Hiện nay, theo chúng tôi được biết cũng không có nhà trường nào cấm học sinh sử dụng xe gắn máy có dung tích xi lanh dưới 50cm3. Do đó nếu văn bản nội quy đó cấm học sinh sử dụng xe gắn máy có dung tích xi lanh trên 50cm3 mà học sinh nào đã đủ 18 tuổi thì có thể làm văn bản đề nghị không tuân thủ quy định này. Trong trường hợp đã đủ 18 tuổi nhưng đồng thuận với quy định của nhà trường thì cần chấp hành. Nếu học sinh đã đồng thuận mà vẫn vi phạm quy định thì việc bị xem xét hạnh kiểm là chấp nhận được tuy nhiên nhà trường không được phép cấm học sinh thi tốt nghiệp.

Các bạn thân mến, Trang Đề Án Dân Quyền nhận được một câu hỏi từ bạn đọc. Chúng tôi xin chia sẻ câu trả lời dưới đây để các bạn cùng tham khảo: CÂU HỎI: Có hai học sinh lớp 12 trong đó có một học sinh đã có bằng lái, sử dụng xe máy để đến trường học. Cảnh sát giao thông đã đuổi theo tới bãi gửi xe ép hai học sinh này đưa xe máy về đồn công an để lập biên bản mà không nói phạm lỗi gì. Học sinh có bằng lái không ký biên bản. Cả hai học sinh đều bị đe dọa không ký biên bản thì không được về và bị thông báo về trường học. Trong trường học có nội quy cấm học sinh điều khiển xe máy. Nhà trường biết việc hai học sinh này đã cùng với cô giáo chủ nhiệm dự định hạ đánh giá hạnh kiểm hai học sinh xuống mức yếu kém và không cho thi tốt nghiệp. Xin Đề Án Dân Quyền phân tích và chỉ ra các giới hạn học sinh, cảnh sát, trường học được phép làm! Xin cảm ơn. TRẢ LỜI: Bằng lái là từ ngữ quen dùng của người dân Việt Nam để chỉ Giấy phép lái xe. Tuy nhiên trong quan hệ pháp lý, từ đó sẽ không có giá trị sử dụng. Hiện nay, luật pháp Việt Nam không có quy định về việc học sinh lớp 12 có được phép xử dụng xe gắn máy hay không nhưng điều 60 khoản 1 Luật giao thông đường bộ quy định rõ độ tuổi được phép xử dụng xe gắn máy như sau: a) Người đủ 16 tuổi trở lên được lái xe gắn máy có dung tích xi-lanh dưới 50 cm3; b) Người đủ 18 tuổi trở lên được lái xe mô tô hai bánh, xe mô tô ba bánh có dung tích xi-lanh từ 50 cm3 trở lên… Ngoài ra còn có các quy định về sức khỏe cho việc này. Do đó nếu hai bạn học sinh trên từ đủ 16 đến dưới 18 tuổi thì chỉ được phép lái xe gắn máy có dung tích xi lanh dưới 50cm3. Trong trường hợp đã từ đủ 18 tuổi thì hoàn toàn được phép lái xe gắn máy có dung tích xi lanh trên 50cm3. Tuy nhiên phải có Giấy phép lái xe tương ứng với loại xe được phép vận hành và phải mang theo trong thời gian vận hành phương tiện. Cảnh sát giao thông được quyền dừng và theo dõi các phương tiện giao thông khi có dấu hiệu vi phạm trật tự an toàn giao thông. Học sinh trung học phổ thông ở Việt Nam có độ tuổi chủ yếu từ 14 đến dưới 18, là đối tượng chưa được phép sử dụng xe gắn máy có dung tích xi lanh trên 50cm3. Nếu hai học sinh trên sử dụng xe gắn máy có dung tích xi lanh trên 50cm3 thì việc cảnh sát theo dõi, kiểm tra người, phương tiện, giấy tờ là điều chấp nhận được. Tuy nhiên cảnh sát phải thông báo cho người bị kiểm tra biết lý do kiểm tra ngay khi dừng phương tiện. Về biên bản, do bạn không cung cấp cho chúng tôi biết đó là biên bản về nội dung gì nên chúng tôi không thể tư vấn hoặc đánh giá được mức độ đúng sai. Ký biên bản là một thủ tục hành chính không có quy định bắt buộc người có liên quan phải ký nếu họ không muốn. Do đó việc cảnh sát giao thông dọa sẽ thông báo hay gây áp lực đối với người không ký biên bản là sai. Nội quy trường học cấm học sinh không được sử dụng xe gắn máy không phải là văn bản quy phạm pháp luật nên không có tính cưỡng chế. Hiện nay, theo chúng tôi được biết cũng không có nhà trường nào cấm học sinh sử dụng xe gắn máy có dung tích xi lanh dưới 50cm3. Do đó nếu văn bản nội quy đó cấm học sinh sử dụng xe gắn máy có dung tích xi lanh trên 50cm3 mà học sinh nào đã đủ 18 tuổi thì có thể làm văn bản đề nghị không tuân thủ quy định này. Trong trường hợp đã đủ 18 tuổi nhưng đồng thuận với quy định của nhà trường thì cần chấp hành. Nếu học sinh đã đồng thuận mà vẫn vi phạm quy định thì việc bị xem xét hạnh kiểm là chấp nhận được tuy nhiên nhà trường không được phép cấm học sinh thi tốt nghiệp.

Trong tuần qua, chúng tôi đã nhận được đơn khởi kiện Quốc hội Việt Nam của ông (bà) có nick name Toàn Dân và đề nghị góp ý. Trong đơn, ông (bà) muốn thay mặt 90 triệu người dân Việt Nam để tiến hành vụ kiện Quốc hội Việt Nam với căn cứ đã không phổ biến, vận động người dân sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật; đã không thực hiện đầy đủ chức năng giám sát nhà nước để xảy ra tình trạng cán bộ đảng viên đảng Cộng sản Việt Nam tham nhũng, lộng quyền gây phương hại đến kinh tế quốc gia… Kính thưa ông (bà) Toàn Dân và quý vị! Trước hết chúng tôi hoan nghênh và khích lệ mọi người tuân thủ luật pháp, sử dụng luật pháp để giải quyết các tranh chấp trong xã hội. Điều đó sẽ hình thành nên một quốc gia pháp quyền trên thực tiễn bởi luật pháp chỉ có trở nên nghiêm túc khi người dân có ý thức thực hành nó chứ không bao giờ đến từ sự ban phát của bộ máy công quyền. Trở lại với đơn khởi kiện của ông (bà) chúng tôi xin tư vấn như sau: Hiện nay ở Việt Nam có hai hình thức khởi kiện đó là kiện dân sự và kiện hành chính. Kiện dân sự là sự kiện pháp lý xảy ra khi một cá nhân, tổ chức cho rằng quyền và lợi ích hợp pháp cuả mình bị người khác, tổ chức khác xâm hại. Kiện hành chính cũng tương tự như thế nhưng chỉ khác là sự kiện pháp lý đó xảy ra bởi một quyết định hành chính hoặc hành vi hành chính của người hay tổ chức đã ra quyết định đó. Như vậy vụ kiện của ông ( bà) thuộc trường hợp khởi kiện dân sự. Để khởi kiện dân sự, ông (bà) cần xác định cụ thể hành vi nào của đối tượng bị kiện đã xâm hại trực tiếp đến quyền và lợi ích hợp pháp của mình. Tiếp đó ông (bà) phải thu thập chứng cứ chứng minh những thiệt hại vật chất cụ thể của mình. Xin lưu ý ông bà rằng vụ kiện dân sự, nghĩa vụ chứng minh thuộc về các bên khi đưa ra luận điểm. Trong trường hợp ông (bà) muốn khởi kiện giúp cho 90 triệu người dân thì ông (bà) phải tiến hành thủ tục yêu cầu 90 triệu người này ủy quyền đại diện cho ông (bà). Trong trường hợp ai đó không ủy quyền thì ông bà không thể đại diện cho người đó tại tòa được. Về thẩm quyền thụ lý vụ án dân sự thì hiện nay đang áp dụng các quy định của Bộ luật tố tụng dân sự 2015. Theo đó, không có tòa án nào thụ lý đơn khởi kiện mà đối tượng bị kiện là Quốc hội. Do đó ông (bà) sẽ không tìm được tòa có thẩm quyền để nộp đơn. Việc từ chối đơn cuả ông (bà) ở bất cứ tòa án nào cũng là đúng pháp luật. Tuy nhiên, chúng tôi muốn nói rằng không có luật không có nghĩa là ông (bà) bị tước đoạt quyền khởi kiện mà khi đó ông (bà) cần phải thực hiện một bước làm cho luật phải được hoàn thiện, điều chỉnh thậm chí thay đổi nếu luật không đáp ứng được yêu cầu thực tiễn cuộc sống. Hiện tượng luật chưa đáp ứng yêu cầu của cuộc sống và việc điều chỉnh nó là hoàn toàn bình thường ở bất cứ quốc gia nào trên thế giới. Không có một hệ thống luật nào có thể nói hoàn thiện và không cần điều chỉnh bởi xã hội vốn luôn luôn thay đổi các giá trị. Do đó, việc trước mắt bây giờ ông (bà) cần thực hiện quyền năng công dân của mình yêu cầu Quốc hội điều chỉnh luật để xác định tòa án có thẩm quyền thụ lý đơn của ông. Khi đã có luật rồi, lúc đó ông mới có thể nộp được đơn khởi kiện của mình hoặc đại diện cho người khác. Cảm ơn ông (bà). Rất mong nhận được ý kiến phản hồi. Đề Án Dân Quyền Việt Nam

Ngày 15 tháng 3 năm 2019 bà Ng. Th. Th ở thành phố Hồ Chí Minh có đơn trình báo tố giác tội phạm gửi ông Trưởng công an quận Thủ Đức. Nội dung đơn bà cho biết rõ có một sự việc nghiêm trọng kéo dài nhiều ngày từ 9 tháng Sáu 2018 đến thời điểm bà gửi đơn. Đó là có một nhóm người lạ mặt tự nhận mình là công an đến ngăn cản việc bà đi lại; họ dùng những lời lẽ thô tục xúc phạm danh dự nhân phẩm của bà đồng thời đe dọa dùng vũ lực để ngăn cản nếu bà không nghe lời họ. Ngày 3 tháng 5 năm 2019, bà tiếp tục làm đơn tố cáo hành vi không thụ lý đơn trình báo tố giác tội phạm cuả ông Trưởng công an quận Thủ Đức với tờ đơn của bà. Tờ đơn này được bà gửi tới ông Giám đốc sở Công an thành phố Hồ Chí Minh. Bà Ng. Th. Th đề nghị Đề Án Dân Quyền Việt Nam tư vấn cho bà về vụ việc trên. -- Trước hết, chúng tôi muốn gửi tới bà Ng. Th. Th lời chào kính trọng và bày tỏ sự ủng hộ việc làm tuân thủ pháp luật, thể hiện thái độ công dân văn minh của bà. Trở lại với hai tờ đơn chúng tôi xin tư vấn một số điểm sau: Đơn trình báo tố giác tội phạm của bà được viết rõ ràng, chuẩn mực của loại hình đơn trình báo tố giác tội phạm. Đơn trình bày rõ vụ việc có dấu hiệu của nhiều loại tội phạm và gửi đúng người, cơ quan có nghĩa vụ tiếp nhận giải quyết. Vì vậy đơn phải được thụ lý theo quy định tại khoản 1 điều 145 Bộ luật tố tụng hình sự 2015 “Mọi tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố phải được tiếp nhận đầy đủ, giải quyết kịp thời. Cơ quan, tổ chức có trách nhiệm tiếp nhận không được từ chối tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố.” Ở đây, chúng tôi muốn nhấn mạnh điều luật đã quy định là phải được tiếp nhận và không được từ chối. Cũng theo quy định của Bộ luật này thì thời hạn để giải quyết đơn của bà sẽ theo quy định chung 20 ngày kể từ ngày nhận được tin báo nhưng trong trường hợp vụ việc có nhiều tình tiết phức tạp thì thời hạn có thể kéo dài tới 2 tháng và có thể được Viện kiểm sát ra hạn 2 tháng. (điều 147). Vụ việc của bà chúng tôi cho rằng không có tình tiết phức tạp. Nhưng để đấu tranh với một bộ máy công quyền coi thường pháp luật, luôn tìm cách lợi dụng pháp luật thì chúng ta không cần phải tranh cãi với họ điều này. Chúng ta sẵn sàng cho họ cơ hội theo như luật định để bám sát mục tiêu chính của mình. Vì vậy theo chúng tôi tờ đơn tố cáo hành vi không thụ lý đơn tố giác của ông Trưởng công an quận Thủ Đức là chưa cần thiết tại thời điểm này. Điều 32 và khoản 4 điều 145 của Bộ luật cũng xác định rõ ràng quyền được biết kết quả xử lý và quyền khiếu nại, tố cáo trong hoạt động tố tụng. Do đó theo chúng tôi nghĩ, tại thời điểm này, bà có quyền và nên làm đơn chất vấn ông Trưởng công an quận Thủ Đức để biết tiến độ vụ việc đến đâu, vụ việc được xác định là phức tạp hay không phức tạp theo chủ quan của họ. Ngoài ra chúng tôi cũng đề nghị bà nên giao nộp các chứng cứ mà mình đã thu thập được như hình ảnh những kẻ lạ mặt cản trở bà đi lại; băng âm thanh và băng hình ghi được những lời lẽ thô tục và hành vi đe dọa bạo lực của họ kèm theo đơn tố giác. Với một bộ máy công quyền không thực thi đúng pháp luật thì việc chúng ta là phải tạo mọi cơ hội cho họ thực hiện trong các giới hạn cuối cùng của luật pháp. Đó không chỉ là cơ hội cuối cùng cho họ mà còn là bẫy bằng chứng trực tiếp để tố cáo việc họ đã lạm dụng quyền lực, coi thường nhân dân như thế nào. Cảm ơn bà Ng. Th. Th đã gửi đơn và câu hỏi tới chúng tôi. Chúng tôi sẵn sàng tư vấn cụ thể thêm cho bà. Đề Án Dân Quyền Việt Nam

CÂU HỎI 1. Người phạm tội bị phạt cải tạo bằng hình thức tù giam theo quyết định của toà án thì tạm thời bị tước bỏ các quyền nào và những quyền nào vẫn được pháp luật Việt Nam bảo vệ? 2. Chức năng và nhiệm vụ của trại giam là gì? 3. Các hành vi tra tấn, dùng nhục hình và đối xử vô nhân đạo của công an trại giam Việt Nam với các phạm nhân có vi phạm pháp luật Việt Nam và luật nhân quyền Quốc tế không? TRẢ LỜI 1-Con người, về cơ bản có hai loại quyền: Quyền con người (Nhân quyền) và quyền công dân. Các quyền con người là để giữ phẩm giá, danh dự, nhân phẩm con người, đảm bảo cho mọi người trong bất kỳ hoàn cảnh, địa vị xã hội, địa vị chính trị hoặc bất kỳ lý do gì cũng được bảo vệ, tôn trọng ngang nhau. Quyền con người vì thế có tính phổ quát trên thế giới. Do đó, về nguyên tắc các quyền này của phạm nhân vẫn được pháp luật bảo vệ. Quyền công dân là quyền được xây dựng theo pháp luật dựa trên sự đồng thuận của xã hội và để vừa thực hiện quyền cho mỗi cá thể đồng thời đảm bảo trật tự xã hội, trật tự công cộng. Do đó, quyền này có tính chất riêng biệt với mỗi khu vực lãnh thổ. Các quyền này có thể bị giới hạn, tước bỏ khi một người phạm tội chịu phán quyết của toà án nói chung và khi bị giam giữ nói riêng. Mỗi loại tội phạm có những mức độ nguy hiểm khác nhau đối với xã hội nên việc bị tước bỏ tạm thời các quyền cũng khác nhau. Sau đây là những quyền cơ bản của phạm nhân được bảo vệ hoặc có thể bị tước bỏ tạm thời: +Các quyền được bảo vệ: Quyền sống (trừ người bị kết án tử hình). Quyền bất khả xâm phạm về thân thể bao gồm sức khoẻ, tính mạng và danh dự nhân phẩm. Không ai có quyền tra tấn, làm nhục phạm nhân. Quyền tự do về niềm tin, tôn giáo. Quyền bất khả xâm phạm về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân. Quyền được kết hôn. Quyền về tự do biểu đạt song có thể bị hạn chế hoặc điều chỉnh. Quyền học tập. Quyền được khám chữa bệnh. Quyền lao động…Các quyền về dân sự khác không liên quan đến bản án như tài sản, thừa kế, giao dịch dân sự.. vẫn được bảo vệ. +Các quyền bị tước đoạt trong thời gian thi hành án và có thể bị chế tài sau thời gian phạt tù: Quyền bầu cử. Quyền tự do đi lại. Quyền lập hội, hội họp, biểu tình. Quyền làm việc và đảm nhiệm chức danh công việc trong một số ngành nghề mà trước đó đã từng liên quan đến việc phạm tội. 2-Điểm a, khoản 1 điều 16 Luật thi hành án hình sự 2010 quy định chức năng và nhiệm vụ của trại giam là “quản lý giam giữ, giáo dục cải tạo phạm nhân;” Ngoài ra luật này và tất cả các văn bản pháp luật khác đều không cho phép việc đánh đập, tra tấn, dùng nhục hình đối với phạm nhân dưới bất kỳ hình thức nào. 3-Từ những điều vừa nêu trong trả lời 1 và 2 thì các hành vi tra tấn, dùng nhục hình và đối xử vô nhân đạo của công an trại giam Việt Nam với các phạm nhân đương nhiên là vi phạm pháp luật Việt Nam. Cụ thể là vi phạm vào điều 20 Hiến pháp 2013; vi phạm vào những điều không được luật hoá trong Luật thi hành án hình sự 2010 và các văn bản quy phạm pháp luật khác có liên quan đến hoạt động giam giữ. Xin nhắc lại nguyên tắc: Công dân được làm tất cả những gì luật không cấm-nghĩa là những gì không có trong luật thì được phép làm; công chức chỉ được làm những gì luật cho phép- nghĩa là chỉ được làm những gì đã được luật hoá. Ngoài ra, các hành vi trên còn vi phạm vào các công ước Quốc tế mà Việt Nam đã tham gia ký kết, phê chuẩn: Công ước chống tra tấn 1984, Công ước Quốc tế về các quyền dân sự và chính trị 1966, Tuyên ngôn Quốc tế Nhân quyền 1948 VIỆC CỦA CHÚNG TA Những viện dẫn trên đây cho thấy Nhà nước Việt Nam và bộ máy công quyền đang vi phạm pháp luật. Tuy nhiên chúng ta không thể kỳ vọng họ tự sửa chữa sai lầm được bởi hành vi của họ là chủ đích và cố ý. Hơn nữa bất cứ bộ máy công quyền nào trên thế giới, dù hoàn thiện và văn minh đến đâu cũng có xu hướng lạm dụng quyền lực bởi đó là bản chất về lý thuyết nhà nước. Do đó, chỉ có mỗi chúng ta, công dân Việt Nam mới là người phải hành động buộc họ phải thay đổi. Có rất nhiều cách làm khác nhau nhưng Đề Án Dân Quyền chúng tôi chọn giải pháp sử dụng luật để buộc họ thế phải tuân thủ luật. Đây là phương pháp chưa nhiều người thực hiện hoặc thực hiện một cách thiếu bài bản, lớp lang, và đủ kiên nhẫn. Vì vậy, chúng tôi rất mong có nhiều thảo luận về giải pháp này bên cạnh việc chỉ ra thực tại và kêu ca trong sự bất lực.

CÂU HỎI: Xin chuyên gia luật của trang Đề án Dân quyền Việt Nam cho biết: 1. Bộ luật tố tụng hình sự nào hết giá trị hiệu lực pháp lý. 2. Việc cơ quan công an viện dẫn, căn cứ vào một điều luật trong bộ luật đã không còn hiệu lực pháp lý để tiến hành khởi tố một ai đó là đúng hay sai? Vụ việc luật sư Trần Vũ Hải bị khởi tố hình sự theo Bộ luật hình sự 1999 là đúng hay sai? TRẢ LỜI: 1-Kể từ 0 giờ ngày 1 tháng 7 năm 2016, Bộ luật tố tụng hình sự 2015 có hiệu lực đối với các quy định có lợi cho người phạm tội so với Bộ luật tố tụng hình sự 2003. (Nghị quyết của Quốc hội số 144/2016/QH13 ngày 29 tháng 6 năm 2016, hết hiệu lực vào ngày 5 tháng 7 năm 2017). Kể từ 0 giờ ngày 1 tháng 1 năm 2018, Bộ luật tố tụng hình sự 2015 có hiệu lực toàn bộ thay thế Bộ luật tố tụng hình sự 2003 (Nghị quyết của Quốc hội số 41/2017/QH14 ngày 20 tháng 6 năm 2017). Như vậy, tại thời điểm hiện nay Bộ luật tố tụng hình sự 2003 đã hết hiệu lực. Do bạn hỏi không nêu rõ thời điểm nào nên chúng tôi không thể có câu trả lời chính xác cho bạn được. Nếu bạn cần tìm hiểu ở các mốc điểm khác xin vui lòng cho biết để chúng tôi hỗ trợ. 2-Kể từ 0 giờ ngày 1 tháng 1 năm 2018, Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi năm 2017 có hiệu lực thay thế Bộ luật Hình sự 1999. Tuy nhiên điểm, khoản, điều 2 Nghị quyết của Quốc hội số 41/2017/QH14 ngày 20 tháng 6 năm 2017 quy định rõ: “Kể từ ngày 01 tháng 01 năm 2018, Bộ luật Hình sự năm 2015 được áp dụng như sau: a) Tất cả các điều khoản của Bộ luật Hình sự năm 2015 được áp dụng để khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án đối với người thực hiện hành vi phạm tội từ 0 giờ 00 phút ngày 01 tháng 01 năm 2018;” Công văn số 04/TANDTC-PC của Toà án nhân dân tối cao ngày 9 tháng 1 năm 2018 hướng dẫn việc triển khai, thi hành các văn bản pháp lý trong hoạt động hình sự cũng có nội dung tương tự: “1. Kể từ ngày 01 tháng 01 năm 2018 (ngày Bộ luật Hình sự năm 2015 có hiệu lực thi hành), khi xét xử sơ thẩm, xét xử phúc thẩm, xét xử giám đốc thẩm và thi hành án hình sự cần áp dụng Bộ luật Hình sự năm 2015 như sau: a) Tất cả các điều khoản của Bộ luật Hình sự năm 2015 được áp dụng để khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án đối với người thực hiện hành vi phạm tội từ 0 giờ 00 phút ngày 01 tháng 01 năm 2018;” Cũng trong hai văn bản pháp lý này còn nêu rõ: “b) Các điều khoản của Bộ luật Hình sự năm 2015 xóa bỏ một tội phạm, một hình phạt, một tình tiết tăng nặng; quy định hình phạt nhẹ hơn, tình tiết giảm nhẹ mới; miễn trách nhiệm hình sự, miễn hình phạt, giảm hình phạt, xóa án tích và các quy định khác có lợi cho người phạm tội thì được áp dụng đối với cả những hành vi phạm tội xảy ra trước 0 giờ 00 phút ngày 01 tháng 01 năm 2018 mà sau thời điểm đó mới bị phát hiện, đang bị điều tra, truy tố, xét xử hoặc đối với người đang được xét giảm thời hạn chấp hành hình phạt, xóa án tích; c) Tội phạm mới quy định tại các Điều 147, 154, 167, 187, 212, 213, 214, 215, 216, 217, 217a, 218, 219, 220, 221, 222, 223, 224, 230, 234, 238, 285, 291, 293, 294, 297, 301, 302, 336, 348, 388, 391, 393 và 418 của Bộ luật Hình sự năm 2015; các điều luật bổ sung hành vi phạm tội mới, các điều luật quy định một hình phạt mới, một hình phạt nặng hơn, một tình tiết tăng nặng mới; các điều luật quy định hạn chế phạm vi miễn trách nhiệm hình sự, miễn hình phạt, giảm hình phạt, xóa án tích và các quy định khác không có lợi cho người phạm tội thì không áp dụng đối với những hành vi phạm tội xảy ra trước 0 giờ 00 phút ngày 01 tháng 01 năm 2018 mà sau thời điểm đó mới bị phát hiện, đang bị điều tra, truy tố, xét xử hoặc đối với người đang được xét giảm thời hạn chấp hành hình phạt, xóa án tích; trong trường hợp này, vẫn áp dụng quy định tương ứng của các văn bản quy phạm pháp luật về hình sự có hiệu lực trước 0 giờ 00 phút ngày 01 tháng 01 năm 2018 để giải quyết; d) Các điều luật mới quy định tội được tách ra từ các tội ghép trong Bộ luật Hình sự số 15/1999/QH10 đã được sửa đổi, bổ sung một số điều theo Luật số 37/2009/QH12 (sau đây gọi Bộ luật Hình sự năm 1999), nếu có lợi cho người phạm tội thì được áp dụng đối với cả những hành vi phạm tội xảy ra trước 0 giờ 00 phút ngày 01 tháng 01 năm 2018 để giải quyết; nếu không có lợi cho người phạm tội thì vẫn áp dụng quy định tương ứng của các văn bản quy phạm pháp luật về hình sự có hiệu lực trước 0 giờ 00 phút ngày 01 tháng 01 năm 2018 để giải quyết;” Bạn thân mến, những quy định trên là hoàn toàn hợp lý đảm bảo cho việc trừng phạt tội ác, không bỏ lọt tội phạm khi có sự chuyển giao hiệu lực giữa các văn bản pháp lý nhưng vẫn đề cao tính nhân đạo trong xử lý tội phạm. Điều này cũng hoàn toàn phù hợp với thông lệ và tập quán luật pháp phổ quát trên thế giới. Hành vi của vợ chồng ông luật sư Trần Vũ Hải có dấu hiệu của tội phạm xảy ra tháng 6 năm 2016. Tại thời điểm này, Bộ luật Hình sự 2015 chưa có hiệu lực nên Cơ quan điều tra ra Quyết định khởi tố vụ án theo điều luật ghi trong Bộ luật Hình sự 1999 là hoàn toàn đúng quy định của pháp luật. Trả lời trên đây của chúng tôi chỉ khẳng định sự đúng đắn trong quyết định khởi tố của Cơ quan điều tra. Việc vợ chồng ông Trần Vũ Hải có thực sự phạm tội hay không thuộc vấn đề khác và cần phải có đầy đủ thông tin, bằng chứng mới có thể đánh giá được.